Het echtpaar Vaz Dias-Kool was met moeder/schoonmoeder Mevr. Helena Clarenburg ondergedoken bij de familie van Rixel-Brakenhoff (Willem en Alie) Romerkerkweg 57a te Beverwijk. Ook het echtpaar Mozes de Jong en Frederika van Gelder vonden op dit adres een schuilplaats. Er was plaats in het huis voor deze 5 onderduikers. De heer Gé Hofman vertelde dat de zolders van deze huizenrij met elkaar verbonden zijn. Een ideale schuilplek maar ook een risico, echter dat was niet het probleem.

Op 23 oktober 1943 overleed Mozes de Jong na een ziekbed op zijn onderduikadres. Wat te doen? Aangeven en officieel begraven was geen optie. Dokter Melchior kwam met een oplossing. Hij regelde een plek om Mozes te begraven in het kippenhok van de familie N. Davidson Creutzberglaan 49 Beverwijk. Het kippenhok grensde aan het huidige grasveld voor begraafplaats Duinrust. Een veilige plek dacht men. Dat was de eerste stap.

Nu het vervoer van de Romerkerkweg naar het kippenhok op het land van Davidson. Een kist werd getimmerd door medewerkers van de firma Lokhorst. Dokter Melchior wist ziekenvervoerder Beliën te bewegen de kist te vervoeren met de ziekenauto, vertelde dochter Annie. Aldus geschiedde.

De kist werd begraven en de rust keerde weer dacht men. Echter, een paar dagen later, op 3 november 1943 stond de SD (SicherheitsDienst) voor de deur. De activiteiten waren kennelijk toch opgevallen en de verrader slaapt nooit. De 4 onderduikers en mevrouw van Rixel werden gearresteerd. Of Willem van Rixel opgepakt is, is niet bekend. Mogelijk was hij niet thuis.

Het lot van de vier onderduikers was met hun arrestatie bezegeld. Mevrouw van Rixel werd op 26-11-1943 naar kamp Vught overgebracht. Zij had geluk, een half jaar later, op 25-05-1944 werd zij uit Vught vrijgelaten. (de heer Hendrik Stratmann heeft zijn hulp aan onderduikers met de dood moeten bekopen)

Hoe ging het verder aan de Creutzberglaan? In het laatste oorlogsjaar werd de Festung IJmuiden continu versterkt. In de duinen achter het kippenhok lagen veel bunkers. De Duitsers besloten om een nieuwe afrastering te maken, en, bijna zoals gebruikelijk, moest die afrastering dwars door het kippenhok aangelegd worden. De familie Davidson stond doodsangsten uit maar de kist werd gelukkig niet geraakt.

Na de oorlog werd Mozes de Jong herbegraven op de Joodse begraafplaats in Apeldoorn waar zijn lichaam nog steeds rust.

Het bovenstaande grotendeels overgenomen uit het boek "Bromsnor tussen de aardbeienvelden" van Jan van der Linden © 2006.

Genealogische gegevens.

Helena huwde Zaandam 28-03-1917 Jacob Vas Dias, geboren Amsterdam 28-01-1888, overleden.

De 4 kinderen van Helena en Jacob zijn:

Aaron Vaz Dias, geboren Amsterdam 21-02-1918, vermoord Auschwitz 31-03-1944, huwde Beverwijk 24-03-1942 Flora Kool, geboren Amsterdam 15-11-1918, vermoord Auschwitz 19-11-1943.

Zadok Vaz Dias, geboren Amsterdam 15-07-1919, vermoord Buchenwald 26-02-1945. Huwde Amsterdam 28-08-1941 Sara van Linda, geboren Amsterdam 22-01-1919, vermoord Sobibór 09-04-1943. Hun zoontje Jacob Vaz Dias, geboren Amsterdam 16-06-1942, vermoord Sobibór 09-04-1943.

Michel Vaz Dias, geboren Amsteram 11-06-1922, vermoord Auschwitz 30-09-1942.

Isidoor Vaz Dias, geboren Amsterdam 02-03-1926, vermoord Auschwitz 30-09-1942.

Zie   www.maxvandam.info    en     www.joodsmonument.nl

Terug naar het Joods gedenkteken Breestraat Beverwijk

Terug naar het Joods namenmonument Duinrust Beverwijk