In 1944 werden vele grote en kleine razzia's gehouden in de IJmond. Op 22 november 1944, de familie Stam woonde toen op Rembrandtlaan 39, was er weer een razzia in IJmuiden-Oost. Nico had zich verstopt in de kerktoren van de Goede Herderkerk aan de overkant van de straat. Toen het veilig was kwam hij weer naar huis. De volgende avond was er wederom een razzia. Nu verstopte Nico zich op de Neeltje Jacoba van de K.N.Z.H.R.M. nu KNRM). Nadat het weer veilig was ging hij naar huis. Zijn vrouw had de Duitsers voorgehouden dat Nico naar het Noorden was om voedsel te halen. Iedereen gaf dat zo'n beetje op als reden. Dat wist de bezetter ook en zij lieten een brief achter waarin stond dat hij zich moest melden bij het politiebureau aan het Tiberiusplein.
Nico was dat niet van plan maar Gravemaker haalde hem over om zich toch maar te melden omdat er anders consequenties waren voor de familie. Nico heeft zich met Gravemaker gemeld op het politiebureau en is daarna afgevoerd naar de Rietlanden in Amsterdam. Vandaar werden ze met een rijnaak vervoerd naar Arnhem waar ze moesten helpen met het herstellen van de schade die de mislukte bevrijdingspoging (Een brug te ver) had veroorzaakt. De verzorging voor de dwangarbeiders was slecht. Na enige tijd werd Nico daardoor ziek opgenomen in het ziekenhuis van Bennekom. Hij lag daar samen met De Feber uit IJmuiden. In april 1945 is de vrouw van Nico samen het haar dochter en mevrouw De Feber naar Bennekom gefietst. Daar sliepen ze bij de familie Kroon. Nico is met De Feber opgehaald door Taxi van Gameren die met een houtgasgenerator kon rijden.
Thuisgekomen moet Nico het bed houden en is hij aan de gevolgen op 23 november 1945 overleden.
Terug naar monument Velsen Plein 1945.
Genealogische gegevens.
Nico Stam huwde Velsen 07-04-1932 Elisabeth Gravemaker, geboren Velsen 24-11-1907, overleden Velsen 13-08-1995. Dochter van Huibert Gravemaker en Aagje de Vrij. Begraven IJmuiden Westerbegraafplaats.
De ouders van Nico zijn Cornelis Stam, geboren Egmond aan Zee 03-02-1875, overleden 20-12-1942. Gehuwd Egmond aan Zee 13-05-1899 met Johanna Wijker, geboren Egmond aan Zee 21-06-1873, overleden 03-09-1933. Beide ouders begraven IJmuiden, Westerbegraafplaats