De Georgiërs in Beverwijk

Cor Bart 16 apr 2012

Op dinsdag 5 juni 1945 werd in de krant Vrij Nederland over een schokkende ontdekking verteld: een massamoord op het fort Sint Aagtendijk. Het massagraf bevatte lijken van vijftien Georgiërs. Maar hoe waren die daar gekomen?

Een onderdeel van het Georgische Infanteriebataljon 822 verbleef van september 1943 tot januari 1945 in Zandvoort. De groep van 21 Georgische soldaten die gedwongen in Duitse dienst zaten werden gelegerd op het fort Sint Aagtendijk. Zes mannen wisten te ontsnappen of kwamen om het leven.

Tijdens de laatste paar maanden van de bezetting waren er nog maar twee Feldwebels en zestien Georgiërs in fort Sint Aagtendijk aanwezig. Feldwebel is een rang in het Duitse leger die te vergelijken is met sergeant in het Nederlandse leger. Zij maakten deel uit van het munitie-verspreidingspunt genaamd Monika.

Twee van de Georgiërs waren in contact gekomen met iemand van de Binnenlandse Strijdkrachten (B.S.). Zij waren bereid om de B.S. te helpen. Ze leverden wapens en vooral munitie.

Het bleef allemaal goed gaan tot 20 april 1944. Feldwebel Dietrich betrapte vier andere Georgiërs op het stelen van handgranaten. De Georgiërs gebruikten ze om te vissen. Hiervoor werden ze gearresteerd, maar één van de vier bedreigde de Feldwebel dat als hij niet vrij gelaten zou worden, dat hij de Feldwebel zou rapporteren aan de commandant. Feldwebel Dietrich had namelijk namelijk bij een boer een kalf gestolen. Met die daad zou de Feldwebel zelf achter de tralies komen. Dezelfde nacht probeerde Feldwebel Dietrich van de B.S.’er die contact had met de twee Georgiërs, een toezegging te krijgen dat hij tegen de vier Georgiërs zou getuigen. 

Feldwebel Dietrich kreeg die toezegging, maar hij was nog niet bepaald op zijn gemak gesteld. Hij belde de Feldgendarmerie, de Duitse marechaussee, in Beverwijk en de Ordnungspolizei, ook wel de Grüne Polizei genoemd vanwege de groene uniformen, in Zaandam op. Deze twee eenheden waren snel ter plaatsen en ze schoten vijftien Georgiërs ter plekken neer. De zestiende was ondergedoken bij zijn verloofde in een gemeentewoning aan de Wijkermeerweg en werd door Feldwebel Dietrich zelf neergeschoten.

De Feldwebel kon niet onmiddellijk gearresteerd worden toen de geallieerden kwamen. De B.S.’er moest juist op de dag van de bevrijding wacht lopen. Maar deze oorlogsmisdadiger had de pech dat het hoofdkwartier van het Eerste Canadese leger zijn naam en rang in de dossiers had…

De vijftien Georgiërs werden op 28 maart 1946 herbegraven op het Russische Ereveld, waar ook de Sovjet slachtoffers van Kamp Amersfoort liggen.

Bron: Krasny Oktjabr Het forum van de 39ste Garde Divisie der Sovjet-Unie

 

2012 04 12 De Beverwijker 15 Georgiërs.jpg